In 2004 ben ik voor het eerst in contact gekomen met rode kamhoenders, en vond het direct onwijs leuke en mooie dieren. Ze hebben meer karakter, zijn slimmer en zijn tempramentvoller dan de gemiddelde kip wat voor mij de dieren interessante en uitdagende wezens maakt. Kwa gedrag hebben deze kippen meer weg van fazanten en zijn dus ook niet voor iedereen geschikt. Ze kunnen bijvoorbeeld niet los op het erf als je bedoeling is ze op het erf te houden. Het is de enige kip die echt kan vliegen, maar daarover meer onder het kopje "gedrag".

In 2008 had ik mijn eerste eigen dieren in het hok lopen. Ik ben hierna wat intensiever op zoek gegaan naar informatie over rode kamhoenders maar werd weinig wijzer uit de informatie op internet, en in boeken stond al helemaal niets, behalve dan dat er wordt aangenomen dat de rode kamhoenders de voorouders zijn van onze gedomesticeerde kippen. Eigenlijk vind ik dit wel raar gezien het de stamvader van de gedomesticeerde kip is en ze nog steeds in het wild voorkomen. We weten immers ook van alles over wolven, de stamouder van de hond. Waarom dan zo weinig van een kip? om deze reden heb ik onder het stukje "geschiedenis" zo veel mogelijk info gezet van wat ik hierover heb gevonden.

Omdat ik graag wilde fokken met deze hoenders was ik vooral geïnteresseerd in waar ik op moest letten in de fok om het "ras" te behouden en niet perongeluk lange tenen en vierkante veren te gaan fokken. fokken naar een "rasstandaard" dus.... maar waar vind je die?....
Met het zoeken naar een rasstandaard of clues van raseigenschappen stuite ik op de site van de EJFG (European Jungle Fowl Group), waar veel basis info op staat over kamhoenders, en zo kwam ik er achter dat er "ondersoorten" zijn die gebaseerd zijn op het gebied waar ze vandaan komen. Hiermee kwam ik dus niet uit bij een antwoord op mijn vraag maar op nog meer vragen. Welke ondersoort heb ik dan, en hoe kun je zien dat het die ondersoort is, waar moet ik dus op letten bij de fok van een bepaalde ondersoort.... Daar stond dan weer niet veel over te lezen.
Ik ben dit verder gaan uitpluizen d.m.v. foto's van ondersoorten in natuurreservaten (er van uitgaande dat de informatie die bij de foto staat klopt) en de beschreven info daarover op de EJFG site. Deze gebieden liggen uitgestrekt door een groot deel van Azië, van Pakistan tot in Indonesië. Ik heb hier voor een duidelijker beeld even een globaal kaartje van gemaakt. Daarover meer onder het kopje "ondersoorten en kruisingen".

Hoe meer ik opzocht hoe verwarrender het werd voor mij. Ik wist niet welke ondersoort mijn dieren waren. Er werd gezegt Gallus g. Gallus met een afkomst van Java, wat dus Gallus g. Bankiva zou moeten zijn in dat geval volgens de gevonden informatie en ook sommige foto's van wilde dieren op Java lijken nog het meest op diegene die ik in mijn hok heb lopen (vooral kwa kleur en oorlel). Ik ga dan dus, voor het gemak er maar vanuit dat ik Gallus g Bankiva heb, maar zeker weten is helaas niet mogelijk. Misschien zit ik er wel volledig naast. Ik heb met alles in mijn macht geprobeerd de geschiedenis van deze kippen te achterhalen maar door vage herinneringen en wisselende informatie (De ene dag was het dit, de andere dag dat) en gebrek aan bronnen, kwam ik niet verder. Daarnaast kon ik nergens geschreven beschrijvingen vinden van deze soorten waarmee ik mijn kippen kon vergelijken. Ik moest het dus doen met een vage geschiedenis, gissingen, de enorme detail diversiteit in de ondersoorten, ook binnen een ondersoort, en wat van internet geplukte foto's van verschillende ondersoorten.

Nog verwarrender werdt het omdat er in Nederland amper "raszuivere" dieren zijn en bijna niemand lijkt precies te weten hoe je kunt zien of een dier dan wel "ras" zuiver is, of beter gezegd soort echt, gezien het rode kamhoender een soort is en geen ras kun je eigenlijk niet spreken van ras zuiver. Net als dat een tijger een soort is en geen ras. Rassen komen alleen voor bij gedomesticeerde en gemodificeerde dieren (dat is inclusief de (moderne)mens, met uitzondering van een aantal inheemse stammen).
Op de vraag dus of mijn dieren soort echt zijn heb ik geen antwoord. In mijn ogen zou de enige optie daarvoor DNA onderzoek zijn, maar zover is de wetenschap nog niet voor zover ik weet. Er zijn wel een aantal indicaties waaraan je kunt zien dat de dieren waarschijnlijk ergens in de lijn gekruisd zijn met een gedomesticeerde soort, maar dit is geen exacte wetenschap. Hoewel onwaarschijnlijk, feitelijk zouden het ook mutaties kunnen zijn.

De vraag voor mij was dus, hoe word ik wijzer. Na een paar keer kamhoenders op de noordshow te hebben gezien besloot ook ik om met mijn dieren naar show te gaan en hopelijk zo wat bij te leren. Daar lopen uiteindelijk de kippenexperts rond en ik hoopte dat, via keuringsuitslagen en andere kippenfokkers, ik misschien een doel kon krijgen om naar te fokken. Ik werd lid van KLN en een club, bestelde ringen voor de kuikens, en begon af en toe aan een kleine lokale show mee te doen, maar kwam er al snel achter dat er ook weinig keurmeesters, laat staan fokkers, zijn die precies weten hoe een kamhoender er precies uit moet zien. Iedereen weet dat het oorspronkelijke kippen zijn, voorouder van dé kip... maar dat is het dan ook. Persoonlijk vind ik het dan ook raar waarom keurmeesters dit niet in hun opleiding mee krijgen. wij leerden op school ook over hoe de aarde is ontstaan voor we leerden over het behoud van de aarde. Basis kennis is toch de fundering voor de rest... maar.. aan de andere kant is het eigenlijk ook niet zo gek, aangezien er ten eerste verschil zit in keurmeesters en hun kunnen en mogen, en dan heb ik het niet over persoonlijke smaak (daarover meer onder het kopje "show bankiva"), maar vooral ook dat van de kamhoenders dus verschillende ondersoorten zijn met verschillen in uiterlijk, maar op show allemaal onder één soort vallen, het "ras" "Bankivahoen", een compleet foute maar ingeburgerde naam. de fundering is dus scheef en niemand weet of vind het nodig dit recht te trekken. Ook daarover meer onder het kopje "show bankiva".

Een ander nadeel was dat de hoenders op kleine shows meestal ook in de normale kippenkooien geshowd worden, en hoewel ik mijn hoenders zo goed mogelijk geconditioneerd heb in de strijd tegen stress, bleven ze toch enigszins wild. Het maakt dag en nacht verschil of je de dieren conditioneerd/inprent of niet, al doet dit lang niet alles. Het lijkt alsof ze mensen onthouden waarmee ze gelinkt zijn met voer, bij mij eten ze uit de hand, maar zodra er dan een vreemde in de stal komt reageren ze toch met paniek. Al snel ontdekte ik ook dat ze met een deken over de top van de kooi, of als ze sporadisch wel eens in een grote kooi zaten, op show een stuk rustiger waren.

Maar goed, met een paar keer een kleine show te hebben gedaan was ik niet heel veel wijzer geworden omdat uitslagen nogal verschilden en kennelijk meer gebaseerd waren op de smaak van de keurmeester dan op een rasstandaard... tenzij dat een rasstandaard was van een duitse kriel of zoiets.

Doordat ik ook veel You tube video's gezien had (voornamelijk van het stropen/jagen van dieren) en zoveel mogelijk foto's had opgezocht had ik een beetje een idee hoe en kamhoender er uit moest zien kwa bouw, en gezien ik niets wijzer werd van show, keurmeester of kippenvolk werd dit voorlopig mijn hoofddoel in de fok. In het showseizoen van 2015 besloot ik het eens op de Noordshow (grote internationale show) te proberen en ben daar met 3 hanen en 3 hennen heen gegaan. Een van mijn hanen werd daar nationaal kampioen van zijn klasse ondanks dat ze hem als hen genoteerd hadden en ondanks de competitie van de dieren van 2 andere mensen. Ik had dus kennelijk toch iets goed gedaan en ik denk ook een beetje mazzel gehad, en deze haan werd mijn (voorlopige) standaard.

Inmiddels ben ik wat wijzer en weet dat de kleur van deze haan eigenlijk te donker is (foto is ook wat donker). Hoewel hij hier beoordeeld is met een F kleur en de kleur acceptabel is voor een Gallus g. Bankiva (kijkend naar foto's en video's), zijn kamhoender kleuren doorgaans wat vlammender, levendiger en lichter. Ook heeft hij een F staart wat absoluut geen F staart is voor een kamhoender. Mijn volgende doel is dus geworden om hier op te gaan selecteren.

Omdat de Noordshow een meerdaagse show is (een inkooidag, een keurdag en 2 bezoekersdagen), was mijn haan, door het ijsberen in de kooi en de stress, behoorlijk afgevallen. Ik denk dat dat er ook voor gezorgd heeft dat hij een F type kreeg omdat ze de dieren graag wat hoger op de poten willen zien en slank in postuur, wat inhoud dat de bevederde delen van de benen te zien moeten zijn en hij strak in de veren zit, zoals op de foto (wat ze in vaktermen vechthoender inslag noemen, wat in dit geval nergens op slaat trouwens). Thuis is hij wat plomper en voller als hij relaxed is. Dit is een stress/ alerte houding. Zo ziet hij er uit als er een vos om het hok loopt zeg maar. Vanwege dit feit heb ik besloten mijn kamhoenders niet meer te showen. hooguit nog een keer als ik denk dat ik dicht bij m'n doel ben gekomen of als ik een mogelijkheid heb publiek bewust te maken van deze soort, en dan alleen op de Noordshow (gezien dat voor mij de enige show is met de juiste kooien en de juiste expertise van keurmeesters). Het zijn geen ideale showvogels.

Wat mij verder door de jaren heen is opgevallen is dat de conditie van de haan ook van invloed is op de kleur. Natuurlijk heb je de gefokte kleuren, genetisch bepaald, maar als de hanen bij de hennen in komen (in foktomen) lijken ze wat lichter te worden vooral in de kraag. Ook de kam en kop worden wat roden en ( in mijn geval) de oorlellen wat witter en voller. Als ik de hanen dan weer in het najaar bijelkaar zet in, wat ik noem, de bacheler groep, dan zie je dat de meest dominante haan de kleuren min of meer houd en de meest onderdanige haan een stuk donkerder wordt. Ook als een dier ziek wordt word de kraag donkerder van kleur. Dit geldt dus alleen voor de hanen. Bij de hennen is mij dit nooit opgevallen.. Mijn grote vraag is hoe dit kan. Een veer heeft tenslotte een genetisch bepaalde kleur, is niet doorbloed en ik vraag me dan af hoe die van kleurtoon kan veranderen terwijl er geen rui heeft plaatsgevonden. Heeft dit met de structuur te maken? het lijkt echt de kleur te zijn en niet de glans of zoiets. Kennelijk doen hormonen ook een boel? Ik zou graag willen weten hoe dit zit maar heb er tot op heden geen antwoord op gevonden. Ook heb ik ondervonden dat jonge dieren donkerder zijn en door de jaren heen wat lichter worden (dit keer wel na elke rui). Ik gok zelf dat dit ook met hormonen te maken heeft.

Hier onder nog wat hoofdstukjes met een wat meer uitgebreidere uitleg over een aantal net genoemde dingen.